Ontwerpen voor echt elke doelgroep

Websites moeten voor iedereen toegankelijk zijn. Dit houdt niet alleen in dat ze er goed uit moeten zien maar ook voor iedereen werkzaam behoort te zijn. Denk bijvoorbeeld aan kleurenblinden, laaggeletterde en doven, zij ervaren de website heel anders.

Een ander voorbeeld is het beschikbaar maken van de website middels het gebruik van alleen toetsenbord. Of juist van je stem (Voice Search Optimalisation). Gebruikers worden meer comfortabel met Alexa en Siri. Als we het hebben over een website gebruiksvriendelijk maken voor iedereen dan gaat dit dus niet alleen over de trends volgen.

Bij het ontwerpen van een website moet er rekening gehouden worden met het volgende:
• Zorg dat kleurcontrast tussen de tekst en achtergrond groot is
• Bij gebruik van toetsenbord: Actief gebied highlighten bijvoorbeeld met een rechthoekige rand
• Toevoegen van alt-tekst bij afbeeldingen

Een toegankelijke website is meer dan alleen trend. Het is de manier hoe mensen naar zichzelf kijken en of zij zichzelf in zaken kunnen herkennen. De website WCAG is erop gericht om mensen bewust te maken van het feit dat digitale toegankelijk voor iedereen is. Op de website kan er een website scan worden uitgevoerd die de toegankelijkheid meet: www.wcag.nl

Allereerst is het belangrijk om te weten hoe blinden een website benaderen en ervaren. Zij maken gebruik van een screenreader. Dit is software die de tekst op een beeldscherm voorleest. De gebruiker kan dan met het toetsenbord navigeren van kopregel naar kopregel. Om websites snel te kunnen scannen stellen gebruiker een hoge voorleessnelheid in.

Slechtzienden gebruiken een hoog contrast weergave van de website om beter te kunnen lezen. Ook kunnen zij gebruik maken van vergrotingssoftware (Supernova of Zoomtext). Deze vergroot een klein deel van het scherm. Een nadeel is wel dat de gebruiker de samenhang van de webpagina hierdoor verliest.

Op technisch vlak kunnen we deze groep faciliteren. Zo kunnen er skip-link boven in de code worden geplaatst. Gebruikers met een screenreader kunnen daardoor direct navigeren naar deze links. De links worden geplaatst bij bijvoorbeeld, het hoofdmenu en de zoekfunctie, zodat deze sneller te benaderen zijn. Het navigeren gaat door middel van de tab-toets.

Voor de slechtziende kunnen we technisch bij de afbeeldingen een “alt-tekst” plaatsen. Deze tekst geeft uitleg over de afbeelding. Zo kan de gebruiker inhoudelijk inzicht krijgen over de afbeelding. Bij het niet invullen van de “alt-tekst” wordt deze overgeslagen door de screenreader.

Als een gebruiker last heeft van kleurenblindheid dan is hij niet in staat om een volledige kleur of een normaal kleurenscala waar te nemen. Dit resulteert in het minder goed kunnen onderscheiden van kleuren, kleurenzwakte of echte kleurenblindheid. Als iemand echt kleurenblind is dan valt een deel van de kleurwaarneming in zijn geheel weg.

De vier bekendste vormen van kleurblindheid zijn:
Protanopia (rood) Het onvermogen om rood licht waar te nemen. Voor deze mensen lijken rode tinten donkerder dan de werkelijke tinten en lijken ze meer beige. Groene tinten worden vaak verward met rode tinten.

Deuteranopia (groen) Het onvermogen om groen licht waar te nemen. Deze mensen nemen blauw en geel waar. De rode tinten zien er bij deze aandoening niet donkerder uit.

Tritanopia (blauw) Het onvermogen om enig blauw licht waar te nemen. Deze mensen kunnen de kleurtinten groen en blauw door elkaar halen. Geel kan overkomen als een lichtere tint rood of helemaal niet zichtbaar zijn.

Achromatopsia (grijs) Het onvermogen om elke kleur waar te nemen. Deze mensen zien alle kleuren als grijs.

Op het web lopen kleurenblinden tegen problemen aan zoals moeilijk leesbare teksten, call to action buttons die niet opvallen en onvindbare hyperlinks.

Kleurcontrast is voor deze gebruikersgroep de key. Met genoeg contrast kan ook deze gebruikersgroep gefaciliteerd worden en de website als normaal ervaren. Bij kleurcontrast moet er dan wel rekening gehouden worden met het licht en donker en dat deze kleuren goed matchen met elkaar.

Enkele voorbeelden van slechte combinaties zijn:
• Groen en blauw, groen en grijs, groen en zwart, Groen en bruin, lichtgroen en geel
• Rood en groen, rood op zwart
• Blauw en paars, blauw en grijs
• Zwart op rood

Tijdens het ontwerpen wordt er dan gebruik gemaakt van tooling (Colororacle) wat kan bijdragen hoe een kleurenblinde een ontwerp ervaart en ziet. Hiervoor kan de ontwerper ervoor kiezen om het ontwerp om te zetten naar grijstinten. Als er dan geen kleuren in elkaar overlopen en alles is nog goed leesbaar dan kan de ontwerper ervan uitgaan dat dit voor de kleurenblinde ook het geval is.

Wat ook helpt tijdens het ontwerpen is om gebruik te maken van meer massa. Een kleurenblinde kan een dunne gekleurde lijn niet altijd zien maar een dikkere lijn wel. Dit heeft te maken met de massa waarin de kleur aanwezig is. Deze techniek kan toegepast worden in bijvoorbeeld infographics. Hierin kan je kleur gebruiken in combinatie met tekst of een symbool. Zo snapt de kleurenblinde alsnog de boodschap.

In Nederland zijn er bijna twee miljoen mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Daarvan zijn er anderhalf miljoen laaggeletterd en honderdduizenden dyslectisch. Hierdoor worden ze beperkt in het functioneren en het tot zich nemen van informatie.

Door een voorleesfunctie aan te bieden op de website wordt deze doelgroep geholpen. Dit geldt voor zowel de groep die niet kan lezen en schrijven als voor laaggeletterde. Het is een snel middel om informatie tot je te nemen. Ook kunnen laaggeletterde met te teksten meelezen zodat ze op hun eigen tempo kunnen leren. Sommige websites maken al gebruik van deze functie, zoals nu.nl

Een andere optie is het aanbieden van instructievideo’s. De gebruiker hoeft zelf verder niets te lezen en kan via de video de informatie tot zich nemen. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan bij het OV

Tegenwoordig zie je dat websites veel gebruik maken van video’s. Deze zijn voor doven niet te bekijken, aangezien zij de gesproken tekst in een video niet kunnen horen.

Om toch deze content toegankelijk te maken voor deze groep mensen kun je gebruik maken van ondertiteling. Dit doe je door tekst op te slaan in een speciaal tekstbestand. Deze methode heet closed captions. Dit kan worden omgezet naar braille-leesregels en is ook beschikbaar voor zoekmachines zoals Google.

Een voordeel van closed captions is dat zowel doven als niet-doven dezelfde video kunnen bekijken. De gebruiker kan namelijk zelf de ondertiteling aan- en/of uitzetten.